Ketika main kanak-kanak meneroka sekeliling.
Main sebenarnya membantu kanak-kanak
membina perkembangan domain afektif yang
melibatkan pembentukan jati diri, ketrampilan diri, pemupukan nilai murni
seperti motivasi intrinsik, penglibatan, ketahanan, kemahiran interpersonal,
keyakinan diri dan berani bertindak. Kemahiran
ini boleh dirangsang sejak kecil di rumah.
Dari perspektif Islam ia merujuk kepada adab, akhlak dan disiplin anak-anak
semasa bersama keluarga juga di luar rumah.
Misalnya ketika bermain bersama
adik, ibu bapa perlu mengasuh dan membimbing adab untuk main bersama, sedia
berkongsi dan menunggu giliran. Sifat
sedia membantu orang lain turut terlibat dalam proses ini. Seperti selepas bermain mereka perlulah
mengemaskan barang permainan dan menyimpannya di tempat yang telah
disediakan. Amalan Ini melibatkan rangsangan
perkembangan sosio emosi kanak-kanak yang ibu bapa boleh pasakkan di rumah sebagai persediaan awal anak-anak di hantar
ke pusat pengasuhan dan pendidikan awal kanak-kanak sama ada TASKA atau TADIKA.
Kehadiran ibubapa amat bermakna.
Hindari menyerahkan 100 peratus pihak pusat TASKA dan TADIKA
dalam pembentukan adap, akhlak dan disiplin anak anugerah dan amanah Allah
kepada kita selaku ibu bapa.
Melalui permainan kanak-kanak
perlu melibatkan diri secara aktif dan sekaligus memberikan makna ke atas perkembangan
emosi mereka seperti seronok, gembira, ketawa sekaligus dapat mengurangkan ketegangan emosi
yang dialami oleh kanak-kanak (Najeemah Mohd Yusof, 2015).
Apabila kanak-kanak bermain,
mereka akan menddapat kebebasan untuk meneroka dan menjelajah persekitaran mereka secara bebas,
untuk mendapatkan kegembiraan, sekaligus mempelajari peraturan permainan yang
disertai mereka (Isenberg & Jolongo, 2000).
Menurut National National
Association for The Education of Young Children (NAEYC) mentakrifkan bahawa
kanak-kanak awal adalah lingkungan usia lahir
hingga mencecah usia lapan tahun kanak-kanak adalah tempoh paling aktif
untuk kanak bermain. Bermain adalah hak atau rutin harian yang perlu diberikan
oleh ibu bapa. Malah guru pendidikan
awal kanak-kanak, pengasuh taska dan juga masayarakat umum. harus
memainkan peranan dalam usaha membantu kanak-kanak mendapatkan hak mereka
(Mariani Md Nor et. al, 2014). Pihak
Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM), telah menghasilkan Kurikulum Standard
Prasekolah Kebangsaan (KSPK) yang memberi penekanan terhadap pendekatan belajar
melalui bermain dalam proses pengajaran dan pembelajaran kanak-kanak di
prasekolah dan tadika.
Semasa bermain, kanak-kanak
berpeluang belajar berinteraksi dengan orang lain secara positif, mengajak
kanak-kanak keluar daripada pola egosentrik, mengambil kira pandangan rakan,
menghormati hak orang lain, bersabar dan bertolak ansur.
Secara umum, selain perkembangan
sosio emosi, bermain turut membantu
kanak-kanak dalam meningkatkan perkembangan fizikal, perkembangan kognitif dan
perkembangan bahasa.
1. Perkembangan
Fizikal
Kanak-kanak menguasai kawalan motor halus dan
motor kasar melalui bermain. Kemahiran motor kasar yang dapat dikembangkan
melalui aktiviti seperti berlari bebas, melompat, memanjat, menendang,
mengangkat, membaling dan menyambut (bola). Ini memberi kesedaran kepada
kanak-kanak tentang fungsi badan sendiri, kegunaan ruang dan arah tujuan. Aktiviti membutang, mewarna, melukis,
menampal dan mencantum dapat mengembangkan kemahiran motor halus dan koordinasi
mata-tangan. Kemahiran manipulatif dapat dibina melalui aktiviti seperti
mencucuk benang ke dalam manik, jigsaw puzzles, mengikat reben, kraft tangan
dan membentuk menggunakan doh.
2. Perkembangan Kognitif.
Kajian mendapati bahawa aktiviti
bermain adalah sangat penting untuk perkembangan kognitif kanak-kanak (Roskos
dan Christie,2007 dan Wortham, S. C. ,2014).
Pada peringkat usia prasekolah aktiviti pengajaran
berunsurkan permainan adalah sangat digemari oleh kanak-kanak. Pada tempoh usia tersebut kanak-kanak
memfokuskan perhatian berpusatkan objek dan persekitaran mereka. Oleh itu, kanak-kanak harus diberikan peluang
membina kemahiran dan imaginasi mereka hasil interaksi dengan persekitaran
sebenar. Kehadiran Ibu bapa atau guru
bersama ketika anak-anak bermain boleh mewujudkan suasarana pembelajaran secara
induktif menerusi pertanyaan soalan terbuka yang sesuai bagi meningkatkan
kemahiran cuba jaya.
Pendekatan ini dikenali sebagai “Zone Of Proximal
Development” (ZPD) di mana orang dewasa
berperanan sebagai pemudahcara atau pembantu
kanak-kanak untuk dapat
melaksanakan setiap tugasan dalam setiap
permainan. Dalam ZPD terdapat satu
teknik yang dinamakan sebagai “scaffolding”, iaitu orang dewasa mengurangkan
bantuan ke atas kanak-kanak sedikit demi sedikit sehingga kanak-kanak mampu
berdikari melaksanakan sesuatu permainan
atau tugasan tanpa sebarang bantuan. Melalui
pendekatan bermain ini juga kanak-kanak dapat
mengatasi kebimbangan, konflik, rasa tidak selesa, rasa malu dan
sekaligus dapat membantu di dalam proses adaptasi mereka.
Menerusi aktiviti bermain kanak-kanak dapat meningkatkan
penghargaan kendiri dan keyakinan diri (Santrock , 2007).
3. Perkembangan Bahasa.
Aktiviti bermain dapat
meningkatkan kemahiran bahasa kanak kanak dari masa ke sesama yang lain. Kajian mendapati kebanyakan kanak kanak mampu
mengenal pasti perkataan yang digunakan oleh mereka ketika bermain (Cristie dan
Roskos ,2009). Sebagai contoh,
kanak-kanak mengunakan perkataan yang
santai ketika bermain, mereka lebih peka sekiranya pembelajaran diadakan secara
santai tanpa memberikan tekanan kepada mereka. Justeru itu, belajar melalui
bermain merupakan pendekatan terdekat dalam pembelajaran di peringkat awal
kanak kanak prasekolah.
Justeru itu ibu bapa atau
pendidik awal kanak-kanak atau pengasuh di pusat jagaan, berilah masa kualiti untuk
berinteraksi dengan anak-anak ketika bermain.
Kehadiran anda amat penting dalam merangsang perkembangan holistik kanak-kanak. Malah detik bersama dengan mereka ini dapat
anda manfaatkan untuk menanamkan tauhid
kepada Allah, sifat kesyukuran dan peranan selaku Khalifah Allah yang
bertunjangkan akhlak Rasulullah SAW iaitu siddiq, amanah, tabligh dan
fatonnah.
Rujukan :
Zaleha Damanhuri. (2017). Perkembangan Main Dalam Kalangan Kanak-Kanak
Awal. Kolej Universiti Islam Melaka. Jurnal Sains Sosial Malaysian Journal
of Social Science Jilid 2 2017: 144-155.
Retrieved from file:///C:/Users/User/Downloads/216-383-1-SM.pdf
acessed on 4/20/19.
